Travma Bilinçli Tasarım, travma yaşayan insanlar için güvenli, destekleyici ve iyileştirici ortamlar yaratmaya odaklanarak mekanlar, ürünler ve hizmetler tasarlamayı içeren bir yaklaşımdır. Travmanın insan beyni ve davranışı üzerindeki etkisini derinlemesine anlayarak mekanlar tasarlamaya odaklanmaktadır.
Travma Bilinçli Tasarımın önemi, travmanın toplumların bir gerçeği olmasına dayanmaktadır. Travma, istismar, ihmal, şiddet ve doğal afetler dahil olmak üzere çok çeşitli deneyimlerden kaynaklanabilir. Travmanın bireyler üzerinde fiziksel, duygusal ve bilişsel zorluklar dahil uzun süreli etkileri olabilmektedir. Travmayı kabul eden ve bunlara uyum sağlayan güvenli, iyileştirici ortamlar yaratmak, bireylerin kendilerini daha rahat, güvende ve desteklenmiş hissetmelerine yardımcı olarak yaşam kalitelerine katkı sağlayabilir.
Travma Bilinçli Tasarımı entegre etmek için sürecin her aşamasında travma yaşamış kişilerin ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmak esastır. Buna ilk planlama, malzeme seçimi, inşaat ve devam eden bakım ve değerlendirme süreçleri dahildir. Tasarımcılar her aşamada, kararlarının travma yaşayan bireyleri nasıl etkileyeceğini, iyileşmeyi ve refahı teşvik eden alanları nasıl oluşturabileceklerini düşünmelidir.
İlk planlama aşamasında, ihtiyaç ve tercihlerini anlamak için travma yaşayan paydaşlarla etkileşim kurmak önemlidir. Bu, odak grupları oluşturmayı, anketler yapmayı veya travma yaşayan bireylere hizmet veren toplum temelli kuruluşlarla çalışmayı içerebilir. Malzeme seçimi, temizlenmesi ve sterilize edilmesi kolay, dayanıklı ve az bakım gerektiren malzemelere öncelik verilmelidir. İnşaat aşamasında tasarımcılar gürültüyü en aza indirmeye, doğal ışık sağlamaya ve konforlu, davetkar alanlar yaratmaya öncelik vermelidir. Devam eden bakım ve değerlendirme, alanın iyileşmeyi ve refahı teşvik etmedeki etkinliğinin düzenli değerlendirmelerini ve iyileştirme alanlarını belirlemek için paydaşlarla sürekli etkileşimi halinde olmayı içermelidir.
Güvenlik, seçim, işbirliği, güçlendirme ve güvenilirlik dahil olmak üzere Travmaya Dayalı Tasarıma rehberlik eden birkaç temel ilke bulunmaktadır.
· Travma Bilinçli Tasarımın ilk ilkesi güvenliktir. Güvenlik, travma yaşayan insanlar için fiziksel ve psikolojik güvenlik oluşturmayı içerir. Bu, potansiyel tetikleyicileri ve tehlikeleri en aza indirerek, rahat ve güvenli bir ortam sağlayarak fiziksel güvenlik duygusu yaratmayı içerir. Ayrıca güven, saygı ve empatiyi teşvik ederek psikolojik bir güvenlik duygusu yaratmayı da içerir. Güvenliği destekleyen tasarım öğeleri arasında yumuşak aydınlatma, sıcak renkler, doğal malzemeler ve konforlu mobilyalar bulunabilir.
· İkinci ilke seçimdir. Seçim, bireylere seçim yapma ve çevreleri üzerinde kontrol sahibi olma fırsatı sağlamayı içerir. Bu, bireylerin alanı nasıl kullanabilecekleri ve etkileşimde bulunabilecekleri seçenekler sağlamayı ve işiselleştirme fırsatları sağlamayı içerir. Seçimi destekleyen tasarım öğeleri arasında esnek mobilya düzenlemeleri, uyarlanabilir aydınlatma ve etkileşimli ekranlar bulunabilir.
· Üçüncü ilke işbirliğidir. İşbirliği, bireyler ve tasarım ekibi arasında ortaklıklar ve ilişkiler kurmayı içerir. Bu, travma yaşayan bireyleri hem tasarım sürecine hem de ilerleyen süreçte geri bildirimlerini ve fikirlerini alarak dahil etmeyi içerir. Ayrıca, tasarımın alanı kullanacak kişilerin ihtiyaçlarına uygun olmasını sağlamak için psikologlar gibi diğer profesyonellerle işbirliği yapmayı da içerir.
· Dördüncü ilke güçlendirmedir. Güçlendirme, bireyleri iyileşmelerinde desteklemeyi ve dayanıklılıklarını artırmayı içerir. Bu, bireylerin travmalarıyla başa çıkmalarına ve becerilerini ve güçlü yanlarını geliştirmelerine yardımcı olacak kaynaklar ve araçlar sağlamayı içerir. Güçlendirmeyi destekleyen tasarım öğeleri, egzersiz ve rahatlama için doğal alanlar, ruh sağlığı kaynaklarına erişim, eğitim ve öğretim fırsatlarını içerebilir.
· Beşinci ilke güvenilirliktir. Güvenilirlik, tasarım sürecinde şeffaf, güvenilir ve tutarlı olmayı içerir. Bu, travma yaşayan bireylerle net bir şekilde iletişim kurmayı, tasarımın ihtiyaçları ve tercihleri ile tutarlı olmasını sağlamayı ve gerekli taahhütleri yerine getirmeyi içerir. Ayrıca, tasarım ekibinin Travma Bilinçli Tasarımı sağlamak için nitelikli ve yetkin olmasını sağlaması gerekir.
Travma Bilinçli Tasarım'da, tetikleyicileri ve tehlikeleri en aza indirerek, travma yaşayan bireyleri tasarım sürecine dahil ederek, iyileşme ve esneklik için kaynaklar sağlayarak ve tasarım ekibinin şeffaf, güvenilir ve yetkin olmasını sağlayarak güvenli, destekleyici ve iyileştirici ortamlar yaratmaya öncelik verilmelidir.
Örneğin, Philadelphia Çocuk Hastanesi (CHOP), yeni Özel Bakım ve Acil Bakım Merkezinde Travma Bilinçli Tasarımın ilkelerini uygulamıştır. Mekan sakinleştirici bir renk şemasına, doğal ışığa ve doğa sahnelerini tasvir eden sanat eserlerine sahiptir. Bekleme alanı esnek olacak şekilde tasarlanmıştır ve ailelerin özel veya yarı özel alanlar arasında seçim yapmasına olanak tanır. Ek olarak, merkez, ziyaretleri sırasında hastaların dikkatini dağıtmaya ve ilgisini çekmeye yardımcı olmak için etkileşimli video oyunları gibi çeşitli duyusal unsurlara sahiptir.