Doğal kaynakların gün geçtikçe öneminin artması Devletleri deniz alanları üzerinde daha fazla hak sahibi olmaya yöneltmiştir, kıta sahanlığı kavramının çıkış sebebi de budur. Coğrafi bir kavram olan kıta sahanlığı kıyı devletinin deniz alanında süren doğal uzantısıdır. 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi Kıta sahanlığını kıyı devletinin karasularının devamında kıta kenarının dış eşiği ile sınırlı, bu eşik belirtilenden az mesafede ise karasularının ölçülmeye başlandığı mesafeden itibaren 200 deniz mili mesafe olması şeklinde tanımlanmaktadır. Güvenlik, ulaşım ve canlı kaynaklardan yararlanma açısından üzerindeki su kütlesi açık deniz statüsüne tabi bulunan, kıtaların kıyı çizgisi ile deniz dibine inen dik meyil arasındaki nispeten yumuşak meyilli doğal uzantısıdır.
Bu kavramın, uluslararası deniz hukukunun bir kavramı haline gelmesi, ABD Başkanı Truman’ın 1945’de yaptığı bir bildiri ile başlamıştır. Bu bildiri ile Amerika Birleşik Devletleri Kıta sahanlığı dahilinde bulunan deniz altındaki ve üstündeki tüm kaynakların ABD ye ait olduğunu ilan etmiştir. Bu bildiri daha sonraki yıllarda başka devletlerce de kabul edilmiş ve bu ülkeler kıta sahanlıklarındaki doğal kaynaklar üzerinde münhasır yetkiler ilan etmişlerdir. Devletler, arasındaki uygulamada hızla gelişen bu eğilim sonucunda, kıta sahanlığı adı altında bir denizalanı, I. Deniz Hukuku Konferansı’nda tartışılmış ve 1958 Cenevre Kıta Sahanlığı Sözleşmesi adı altında bir sözleşmeye konu olmuştur.
Kıta sahanlığı hakkı ilan edilmeksizin bir kıyı devletinin kullanımındadır. Deniz Kıyısı olan devletler sonradan bir kazanıma veya ilan etmeye gerek duymaksızın doğal bir biçimde Kıta sahanlığına sahiptir. Devletlerin doğal Kıta sahanlığı hakkı Uluslararası Adalet Divani 1969 kararı ile ‘ab initio’ (başlangıçtan beri) ve ‘ipso facto’ (kendiliğinden olduğu) olarak teyit edilmiştir. Ülkeler kıta sahanlığı içinde bulunan bölgeye suni adalar, tesisler ve yapılar yapma hakkına sahiptir.
Yararlanılan ve Tavsiye Edilen Kaynaklar
1- Acar, Işılay, Yılmaz, Mutlu, Doğu Akdeniz Kıta Sahanlığı Sorunsalı Üzerinden Doğalgaz Paylaşımı, ÜCAUM 30. Yıl Uluslararası Coğrafya Sempozyumu 3-6 Ekim 2018, Ankara
2- Yaycı, Cihat. Sorular ve Cevaplar ile Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) Kavramı. Deniz Basımevi Müdürlüğü (2019)
3- Yaycı, Cihat. Yunanistan Talepleri (Ege Sorunları) Soru ve Cevaplarla. Türk Tarih Kurumu (2020)
4- https://mavivatan.net/kita-sahanligi-ve-onemi/, erişim: 28.07.2022
5- https://www.mfa.gov.tr/baslica-ege-denizi-sorunlari.tr.mfa erişim: 28.07.2022
6- Önder, Adnan, TÜRK YUNAN İLİŞKİLERİ (KITA SAHANLIĞI MESELESİ), Edirne Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008